Artykuł powstał w ramach projektu  pt.: „Wydawnictwa dla Amazonek”,  który realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

„Status osoby niepełnosprawnej – na co możemy liczyć?”

Autor: Arkadiusz Spychała

25 marca 2023 r.

Wiele osób, które zachorowały słyszą i tym samym myślą, że „należy” im się wsparcie, zwłaszcza finansowe od państwa. Niestety, tak to nie działa. Wartością nadrzędną jest nabycie statusu osoby niepełnosprawnej. Które instytucje pozwolą nam uzyskać status osoby niepełnosprawnej oraz co on nam daje przedstawiam w poniższym artykule.

Osobą niepełnosprawną jest osoba, która posiada stosowne orzeczenie. Orzeczenie o niepełnosprawności to dokument, który potwierdza, że dana osoba jest niepełnosprawna. Jest to dokument imienny — wydawany dla jednej, konkretnej osoby.

Rodzaje orzeczeń o niepełnosprawności:

1. orzeczenie o lekkim, umiarkowanym bądź znacznym stopniu niepełnosprawności,

2. orzeczenie o całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów,

3. orzeczenie o niepełnosprawności wydane przed ukończeniem 16 roku życia.

Od 1 stycznia 1998 r. podstawą do uznania osoby za niepełnosprawną jest wyłącznie orzeczenie wydane przez miejski, powiatowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Orzeczenia innych organów, wydane po 31 grudnia 1997 r. nie stanowią podstawy do uznania osoby za niepełnosprawną w rozumieniu ustawy o rehabilitacji (…).

Orzeczenia o zaliczeniu do grupy inwalidzkiej, wydane przed 1 stycznia 1998 r., traktuje się na równi z odpowiednim orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności tylko jeżeli są nadal ważne.

Stopnie niepełnosprawności w obecnym i byłym systemie orzekania o niepełnosprawności.

Stopnie niepełnosprawności orzekane przez miejskie, powiatowe lub wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności	Orzeczenia wydawane przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych	Orzeczenia wydawane przez komisje do spraw inwalidztwa i zatrudnienia	Orzeczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
lekki	częściowa niezdolność do pracy	III grupa inwalidzka	stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym bez prawa do zasiłku pielęgnacyjnego
umiarkowany	częściowa niezdolność do pracy na orzeczeniu wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r. całkowita niezdolność do pracy	II grupa inwalidzka	brak
znaczny	całkowita niezdolność do pracy na orzeczeniu wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r. całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji, niezdolność do samodzielnej egzystencji	I grupa inwalidzka	stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym z prawem do zasiłku pielęgnacyjnego

Wyjątek stanowi orzeczenie III grupy inwalidztwa wydane przez organy orzecznicze Ministerstwa Obrony Narodowej i organy orzecznicze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Traktowane jest ono jako orzeczenie o braku niepełnosprawności, ponieważ dotyczy osób zdolnych do pracy poza służbą. Zakwalifikowanie do lekkiego stopnia niepełnosprawności może mieć miejsce tylko wtedy, gdy orzeczenie o III grupie inwalidztwa z tytułu niezdolności do służby mundurowej zawiera równocześnie orzeczenie III grupy inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia.

Wsparcie ze środków PFRON

Osoby z dysfunkcją narządu ruchu mogą ubiegać się o środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

W ramach programu „Aktywny samorząd” można się ubiegać m.in. o pomoc w:

1. zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu (pomoc adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności – do 16. roku życia lub osób ze znacznym albo z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu),

2. uzyskaniu prawa jazdy (adresowana do osób ze znacznym albo z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu),

3. zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania (adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności – do 16. roku życia lub do osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, m.in. z dysfunkcją obu kończyn górnych),

4. zakupie wózka o napędzie elektrycznym (adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności – do 16. roku życia lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją uniemożliwiającą samodzielne poruszanie się za pomocą wózka o napędzie ręcznym),

5. utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego skutera lub wózka o napędzie elektrycznym (adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności – do 16. roku życia lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności),

6. zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, tj. protezy co najmniej na III poziomie jakości (adresowana do osób ze stopniem niepełnosprawności),

7. utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne – co najmniej na III poziomie jakości (adresowana do osób ze stopniem niepełnosprawności),

8. zakupie skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym lub oprzyrządowania elektrycznego do wózka ręcznego (adresowana do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności – do 16. roku życia lub osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, z dysfunkcją narządu ruchu powodującą problemy w samodzielnym przemieszczaniu się i posiadających zgodę lekarza specjalisty na użytkowanie przedmiotu dofinansowania).

 

 Osoby z dysfunkcją narządu ruchu mogą ubiegać się także m.in. o:

1. dofinansowanie do zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,

2. dofinansowanie do likwidacji barier w komunikowaniu się, technicznych i architektonicznych.

3. Informacje dotyczące możliwości ubiegania się o ww. środki, zasady ich przyznawania itp. można uzyskać w miejskim /powiatowym centrum pomocy rodzinie w miejscu zamieszkania. Tam też należy składać wnioski o ww. dofinansowania.

Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej

Od niedawna w Polsce realizowany jest program „Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej”. Niestety, na razie nie wszędzie. Wnioski o środki w ramach programu mogły składać jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego i powiatowego. Dlatego informacje, czy usługa asystenta osobistego jest świadczona w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością, można uzyskać m.in. w swoim ośrodku pomocy społecznej czy w centrum usług społecznych.

Asystent może pomóc m.in. w:

1. przemieszczaniu się np. na uczelnię, zabiegi rehabilitacyjne, miejsce spotkania czy wydarzenia,

2. załatwianiu spraw urzędowych,

3. komunikowaniu się z urzędami,

4. odczytywaniu pism urzędowych,

5. udziale w zajęciach sportowych,

6. może też towarzyszyć w teatrze, kinie, na wystawie itp.

Asystent może pomagać w zakładaniu/zdejmowaniu odzieży wierzchniej, a także czynnościach pielęgnacyjnych i higienicznych (np. pomoc w skorzystaniu  z toalety, asystowanie przy przejściu odbiorcy na wózek/fotel).

Warto jednak zauważyć że asystent nie wykonuję usług opiekuńczych ani medycznych.

Pełny zakres świadczonych usług można znaleźć w jednostce świadczącej usługę.

Ulga rehabilitacyjna

Osoby z niepełnosprawnością mogą korzystać z odliczeń w ramach rozliczania rocznego podatku od osób fizycznych (PIT). W rozliczeniu tym mogą uwzględnić poniesione wydatki na rehabilitację albo wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu mogą odliczyć m.in.:

1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,

2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,

3. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,

4. utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

5. używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł

Renta z tytułu niezdolności do pracy

O rentę z tytułu niezdolności do pracy mogą starać się osoby, które straciły możliwość wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia. Należy zwrócić uwagę, że osoba częściowo niezdolna do pracy to taka, która utraciła możliwość wykonywania pracy zarobkowej zgodnej ze swoimi kwalifikacjami z powodu stanu zdrowia.

O taki rodzaj wsparcia mogą starać się osoby niezdolne do pracy, które dodatkowo spełniły następujące warunki:

1. posiadają wymagane okresy składkowe i nieskładkowe – ustalane odpowiednio do wieku;

2. status osoby niezdolnej do pracy uzyskały w okresie składkowym, nieskładkowym lub maksymalnie do 18 miesięcy po ustaniu tego okresu;

3. nie są uprawnione do emerytury z FUS lub nie spełniają warunków do jej przyznania.

Aby otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy, konieczne jest złożenie do ZUS-u wniosku ERN. Można to zrobić w tradycyjnej wersji papierowej – złożyć w ZUS-ie osobiście bądź za pośrednictwem poczty – lub wysłać elektroniczne przez konto na ZUS PUE.

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany celem częściowego pokrycia wydatków związanych z koniecznością sprawowania opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Wsparcie to może zostać udzielone:

1. dziecku z orzeczeniem o niepełnosprawności;

2. osobie niepełnosprawnej, która ukończyła 16 lat i posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;

3. osobie niepełnosprawnej, która ukończyła 16 lat i posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, pod warunkiem że niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia;

4. osobie, która ukończyła 75 lat.

Zasiłku pielęgnacyjnego nie otrzymają osoby uprawnione do pobierania dodatku pielęgnacyjnego, przebywające w instytucjach zapewniających całodzienne utrzymanie, a także osoby, których członek rodziny pobiera taki rodzaj wsparcia za granicą.

Osoba zainteresowana pomocą w tej formie musi złożyć w urzędzie gminy lub miasta wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego. Powinna do niego dołączyć:

1. skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający wiek dziecka;

2. kopię orzeczenia o niepełnosprawności (do wglądu należy przedłożyć oryginał).

Dodatek pielęgnacyjny

Świadczenia dla osób niepełnosprawnych obejmują także dodatek pielęgnacyjny. Nie należy mylić go z zasiłkiem pielęgnacyjnym – są to dwa różne świadczenia. Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie, która:

1. ma orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub

2. ukończyła 75. rok życia.

Do wniosku o dodatek pielęgnacyjny należy przekazać do ZUS-u także:

1. zaświadczenie o stanie zdrowia na druku OL-9 (nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku);

2. dokumentację medyczną oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

500 plus dla osób niepełnosprawnych 

Świadczenie uzupełniające zwane potocznie „500 plus” to dodatkowa pomoc dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Wsparcie może uzyskać osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji, a status ten został stwierdzony jednym z niżej wymienionych dokumentów:

1. orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji;

2. orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Aby otrzymać świadczenie uzupełniające, osoba niepełnosprawna nie może pobierać świadczeń finansowanych ze środków publicznych w łącznej wysokości przekraczającej 1600 zł brutto. W kwocie tej należy uwzględnić sumę świadczeń wypłacanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych oraz pamiętać o dokonaniu ustawowych wyłączeń.

Aby otrzymać to świadczenie, w ZUS-ie oprócz wniosku należy przedłożyć:

1. orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo wydane (przed 1 września 1997 r.) przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów. Jeśli takie orzeczenie znajduje się w dokumentacji emerytalno-rentowej klienta w ZUS-ie – nie trzeba go dołączać;

2. jedno z wcześniej wymienionych orzeczeń dotyczących niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji;

3. jeśli orzeczenie wymienione w pkt 2. nie zostało wydane lub upłynął termin jego ważności, to należy dołączyć również zaświadczenie o stanie zdrowia oraz dokumentację medyczną i inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, np. kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.

Renta socjalna

Kolejną formą wsparcia dla osób niepełnosprawnych jest renta socjalna. Taką pomoc mogą otrzymać osoby całkowicie niezdolne do pracy, o ile:

1. ukończyły 18. rok życia;

2. stały się niezdolne do pracy:

a. przed ukończeniem 18. roku życia;

b. w szkole lub uczelni wyższej – zanim ukończyły 25 lat;

c. w czasie nauki w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Aby otrzymać taki rodzaj świadczenia dla osób niepełnosprawnych, konieczne jest złożenie w ZUS-ie wniosku o rentę socjalną wraz z:

1. zaświadczeniem ze szkoły/uczelni potwierdzającym okres nauki;

2. zaświadczeniem o stanie zdrowia OL-9, które wystawi lekarz opiekujący się osobą niepełnosprawną (lekarz powinien wystawić ten dokument nie wcześniej niż miesiąc przed datą złożenia wniosku o rentę);

3. dokumentacją medyczną potwierdzającą stan zdrowia;

4. dokumentacją od pracodawcy – zaświadczenie o okresie umowy oraz kwocie przychodu wraz z wywiadem zawodowym (druk OL-10);

5. oświadczeniem dotyczącym własności lub współwłasności nieruchomości rolnej przekraczającej 5 ha.

Świadczenie pielęgnacyjne

Ta forma wsparcia przysługuje osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia czy innej pracy zarobkowej celem sprawowania opieki nad kimś niepełnosprawnym. Co ważne, dotyczy to sytuacji, kiedy niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

1. przed uzyskaniem pełnoletności;

2. przed ukończeniem 25. roku życia, ale podczas nauki w szkole lub szkole wyższej (konieczne jest potwierdzenie nauki odpowiednim oświadczeniem wnioskodawcy).

Opiekun powinien złożyć w urzędzie gminy lub miasta wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego i dołączyć do niego:

1. skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający wiek dziecka;

2. kopię orzeczenia o niepełnosprawności (do wglądu należy przedłożyć oryginał).

Specjalny zasiłek opiekuńczy

Świadczenie to przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, czyli pokrewieństwo 1. i 2. stopnia (dzieci – rodzice, wnuki – dziadkowie, rodzeństwo) oraz współmałżonkowi, jeżeli:

1. nie podejmują pracy zarobkowej;

2. rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej

– celem sprawowania opieki nad osobą posiadającą orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności lub orzeczoną niepełnosprawność, a dodatkowo dotyczą ich wskazania: o konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

W przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego wymagań jest o wiele więcej niż przy pozostałych świadczeniach. Tu, inaczej niż przy innych formach wsparcia, obowiązuje również kryterium dochodowe.

Ulgi PKP i PKS

Osoby:

1. ze znacznym stopniem niepełnosprawności (I grupą inwalidzką, orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji), posiadają – zgodnie z zasadami ogólnymi – uprawnienie do ulgi: 49% ulgi na przejazdy w pociągach PKP – tylko w klasie 2. pociągów oso­bowych; 37% ulgi w pociągach pospiesznych, ekspresowych, IC i EC; 49% ulgi na przejazdy w autobusach PKS w komunikacji zwykłej, na podsta­wie biletów jednorazowych; 37% ulgi w autobusach PKS po­spiesznych i przyspieszonych, na podstawie biletów jednorazowych; 95% ulgi na przejazdy w pociągach PKP i autobusach PKS dla opieku­­na towarzyszącego

2. w podróży (na podstawie jednego z dokumentów podopiecznego oraz biletów jednorazowych), przy czym opiekun musi być pełnoletni (skończone 18 lat), a w przypadku osoby niewidomej musi mieć skończone 13 lat;

3. osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji są uprawnione do ulgi 93% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych. Opiekunowie osób niewidomych i opiekunowie osób ze znaczną niepełnosprawnością są uprawnieni do ulgowych przejazdów środkami transportu publicznego. Opiekun towarzyszący w podróży osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji (inwalidzie I grupy lub osobie ze znacznym stopniem niepełnosprawności) oraz przewodnik towarzyszący w podróży osobie niewidomej lub ociemniałej – posiada uprawnienie do 95% ulgi w przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego. Warunkiem korzystania z uprawnienia jest posiadanie przez osobę, której opiekun towarzyszy, jednego z dokumentów osoby niewidomej lub ociemniałej lub osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji (inwalidy I grupy, osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności);

dzieci i młodzież niepełnospraw­na uczęszczające do szkoły, nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia, a studenci do 26. roku życia, ich rodzice lub opiekunowie mają prawo do: 78% ulgi na przejazdy w pociągach osobowych i pospiesznych, ekspreso­wych EC, IC PKP (tylko w 2. klasie) i we wszystkich rodzajach autobusów PKS na trasie z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do: szkoły, przed­szkola, ośrodka rehabilitacji, domu pomocy społecznej, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno–pedagogicznej, placówki opiekuń­czo-wychowawczej, ośrodka wsparcia i z powrotem, na podstawie legitymacji szkolnej; oraz bezpłatnych przejazdów na trasie z miejsca zamieszkania do szkoły, na podstawie ważnej legitymacji szkoły specjalnej z podaną trasą dojazdu (dotyczy młodzieży uczęszczającej do szkół specjalnych); do bezpłatnego przejazdu ma prawo również opiekun dziecka na podstawie zaświadczenia wydanego przez szkołę, z podaną trasą dojazdu.

Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych na lotnisku i w samolocie

– zarówno na lotnisku, jak i w samolocie osoby niepełnosprawne mogą liczyć na odpowiednią pomoc. Przewoźnicy lotniczy muszą stosować się do rozporządzenia UE nr 1107/2006 z dnia 5 lipca 2006 o prawach pasażerów niepełnosprawnych i o ograniczonej mobilności. Ponadto większość linii lotniczych oferuje możliwość skorzystania z usługi opieki specjalnej, która obejmuje pomoc przy wsiadaniu i wysiadaniu do samolotu, pomoc przy rozlokowaniu bagażu, możliwość podstawienia wózka inwalidzkiego, itp. Osoba niepełnosprawna podróżująca sama musi umieć samodzielnie skorzystać z toalety, samodzielnie spożywać posiłek oraz samodzielnie zaaplikować sobie odpowiednie lekarstwa. Osoby niepełnosprawne muszą być również zdolne do samodzielnego założenia i korzystania z maski tlenowej. Jeśli osoba niepełnosprawna nie jest w stanie wykonać jednej z powyższych czynności, musi podróżować pod opieką osoby, która ma ukończone 16 lat. Ze względów bezpieczeństwa linie lotnicze ograniczają ilość wszystkich osób niepełnosprawnych na pokładzie (od 3 do 5 osób w zależności od trasy i przewoźnika), dlatego o rezerwację biletów lotniczych należy zadbać odpowiednio wcześnie. Należy również powiadomić linie lotnicze o zamiarze przewozu wózka inwalidzkiego oraz podać takie informacje na temat mobilności pasażera – np. czy potrafi sam wchodzić i schodzić po schodach. Wszystkie linie lotnicze umożliwiają przewóz wózków inwalidzkich. Jeśli wózek przekracza rozmiary pozwalające na swobodny przejazd na pokładzie samolotu, zostaje on nadany jako bagaż rejestrowany do luku samolotu bezpłatnie. W przypadku wózków elektrycznych należy podać informacje, czy wózek jest napędzany za pomocą akumulatorów suchych czy wypełnionych płynnym elektrolitem. Należy również podać informację, czy wózek się składa.

Zwolnienie z opłat radiowo-telewizyjnych (abonamentu)

 – na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności, Telekomunikacja Polska (obecnie Orange) udziela rabatu w przypadku choroby narządu wzroku – z orzeczeniem znacznego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-0 choroby narządu wzroku, lub też zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu z orzeczeniem znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu.

Ulgi udzielane są osobom niepełnosprawnym lub ich opiekunom, jeśli osoba niepełnosprawna ukończyła 16 rok życia. Od 16 maja 2005 r. zwol­nienie nie przysługuje osobom, które mieszkają we wspólnym gospodarstwie domowym z co najmniej dwiema oso­bami, które ukończyły 26. rok życia i które nie spełniają warunków do uzyskania tych zwolnień. Prawo do zwolnień od opłat abo­namentowych zachowują osoby, które korzystają z tego prawa na podstawie dotychczasowych przepisów, pod warunkiem dostarczenia w ciągu 6 miesięcy oświadczenia o spełnia­niu warunków do korzystania z tych zwolnień.

 Uprawnienia m.in. w przychodni, aptece – od 1 lipca 2018 r. osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz zaopatrywanie się w aptece bez kolejki.

Uprawnienia w urzędzie – osoba niepełnosprawna lub z dzieckiem niepełnosprawnym może załatwiać sprawy poza kolejnością w instytucjach i urzędach publicznych oraz w sklepach.

Uzyskanie karty parkingowej – imienną kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczeń wydawanych przez Powiatowe/Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności w punkcie 9 musi zawierać wskazanie do wydania karty parkingowej, czyli przesłankę określoną w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.

Orzeczenia Powiatowego/Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności nie są w żadnym przypadku podstawą do ubiegania się o rentę i emeryturę. Zespół nie wypłaca świadczeń finansowych. Orzeczenie jest dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność.
Przysługujące osobie niepełnosprawnej świadczenia oraz ulgi i uprawnienia uzależnione są od orzeczonej niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, a w niektórych przypadkach również od kodu schorzenia lub szczegółowego wskazania znajdującego się na orzeczeniu.
Otrzymane w Zespole orzeczenie należy złożyć we właściwej instytucji, przyznającej świadczenia lub ulgi.

Do kiedy ważne orzeczenia po pandemii

Zmiany normują, że orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu, których okres ważności upłynąłby:

1. do 31 grudnia 2020 r. – zachowują ważność do 31 grudnia 2023 r.,

2. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. – zachowują ważność do 31 marca 2024 r.,

3. w okresie od 1 stycznia 2022 r. do dnia, który poprzedzi wejście w życie tych przepisów (wejdą w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw) zachowają ważność do 30 września 2024 r.

Wszystkie orzeczenia będą jednak ważne nie dłużej niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu.

W takich samych terminach jak orzeczenia ważność utracą karty parkingowe dla osób indywidualnych, dla placówek zaś będą ważne do 31 marca 2024 r. Również świadczenia z pomocy społecznej i inne, które są powiązanie z orzeczeniem o niepełnosprawności, będą przyznane do nowej daty ważności orzeczenia.

źródła.

1. www.pfron.org.pl

2. www.zus.pl

3. www.gov.pl

4. www.niepelnosprawni.pl

Autor: Arkadiusz Spychała – pracownik socjalny Wielkopolskiego Centrum Onkologii, dysponuje dużą wiedzą z zakresu pomocy społecznej przydatną dla pacjentów onkologicznych.