Artykuł powstał w ramach projektu  pt.: „Wydawnictwa dla Amazonek”,  który realizowany jest dzięki dofinansowaniu ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

„Co nieco o randkach, czyli być singlem po leczeniu raka piersi”

Autorka: mgr Monika Tobolska

20 grudnia 2022 r.

Odsłonięcie się jest naturalnym następstwem miłości i zaufania. Jeśli kogoś kocham, nie tylko pragnę jego poznać, ale także okazuję miłość, kiedy pozwalam mu poznać siebie. Kochanie jest ryzykowne. Ponieważ kiedy pozwolisz sobie na bycie poznanym, wystawiasz się zarówno na działanie kojącego balsamu miłości jak i na pociski pełne nienawiści.

Sidney Jourard, pionier badań odsłonięciem się w relacji (self-disclosure)

 

Jeżeli jesteś singielką i właśnie przechodzisz leczenie onkologiczne, to najprawdopodobniej randki są ostatnią rzeczą, o jakiej teraz myślisz. W swoim tempie przystosowujesz się do zmian w ciele oraz w jego funkcjonowaniu po operacji i po dalszej terapii. Kiedy leczenie dobiega końca, czujesz już zapach wolności, nareszcie możesz wziąć głęboki oddech i poczuć ulgę, że to niezwykle trudne doświadczenie jest już za Tobą, a Ty dałaś radę je przejść. Wraca apetyt na życie, na normalność sprzed choroby, na Miłość. No właśnie… Miłość. I tu chwila zawahania… Wśród ekscytacji i radosnego podniecenia wyłania się nieśmiało niepewność i pytania, które mnożą się bez końca i domagają się odpowiedzi:

Czy ktoś mnie w ogóle zechce?

Czy będę atrakcyjna dla Wybranka?

Czy powiedzieć mu o mojej chorobie?

A jeśli tak, to kiedy i w jaki sposób to zrobić?

Dwa pierwsze zapytania dotykają Twojej tożsamości, kobiecości, poczucia własnej wartości, a odpowiedzi, jakie się Tobie nasuwają, są odbiciem tego, co myślisz o sobie i co wobec siebie czujesz. 

Dwa ostatnie dotyczą odsłonięcia się przed Bliską Osobą i poinformowaniu jej o przebytym raku piersi. W nich kryją się także dwie główne obawy: pierwsza dotyczy ujawnienia faktu choroby, druga – otwarcia się na seksualny aspekt relacji. Dzięki doświadczeniom pań dysponujemy pewnymi wskazówkami, jak to skutecznie zrobić.

Jeśli te myśli dobrze znasz z autopsji, ten artykuł jest dla Ciebie.

Od czegoś trzeba zacząć, więc zacznij od siebie.

Akceptacja siebie

Część kobiet z łatwością akceptuje swoje zmienione ciało. Natomiast wiele z nich postrzega siebie jako okaleczoną fizycznie i psychicznie. Trudno im pogodzić się z nowym stanem rzeczy. Mogą postrzegać siebie jako nieatrakcyjny „wybrakowany model“ niegodny zainteresowania płci przeciwnej. Takie myślenie może prowadzić tylko do jednego – rezygnacji z marzeń o stanięciu na ślubnym kobiercu i o założeniu rodziny. Wycofanie się z życia towarzyskiego, niewiara w dobrą przyszłość, lęk przed odrzuceniem sprawia, że zamiast akceptacji siebie, akceptujemy własną wizję siebie – kobiety przegranej, oszpeconej, niegodnej miłości i decydującej się na samotność. 

Nie pozwól, by Twoje obawy i lęki powstrzymały Cię przed szukaniem Miłości!

Wystarczy zdjąć te okulary pesymizmu i wytężyć wzrok, by odszukać kobiecość i siłę w sobie. To jest możliwe, by ponownie odkryć piękno w swojej zmysłowości, w swoim myśleniu, emocjonalności, działaniu czy sferze duchowej. Zatroszcz się więc o siebie. Przytul się wewnętrznie i daj sobie szansę, aby zobaczyć się na nowo, by myśleć o siebie czule, by traktować siebie z wyrozumiałością, by przebaczyć sobie potknięcia i niedoskonałości, by zatroszczyć się o siebie. Pokochaj siebie, aby ktoś mógł Ciebie pokochać!

Akceptacja doświadczenia choroby

W Twoim życiorysie zapisane jest doświadczenie raka piersi. Zaakceptowanie tego faktu może być niełatwym zadaniem. Zwłaszcza, że choroba związana jest z cierpieniem, stratą i lękiem przed utratą zdrowia i życia Jest ona, jak pisał Karl Jaspers, swoistą sytuacją graniczną, która potrząsa fundamentami naszego istnienia i stawia naszą egzystencję w zupełnie innym świetle. Zatem zamiast zastanawiać się nad tym, co choroba Tobie zabrała, czego bezpowrotnie pozbawiła, poszukaj tego, co dobrego wniosła w Twoje życie!

• Może żyłaś dotąd w szaleńczym pędzie, codzienność przelatywała przez palce i…  zatrzymałaś się. Zatrzymałaś się, by ż y ć , by delektować się pięknym widokiem, zapachem wiatru, ciepłym dotykiem słonecznych promieni, obecnością Bliskich i muzyką rozświergotanego poranka. I już teraz wiesz, że zawsze możesz zwolnić, by dostrzec to, co dotychczas Tobie umykało i się tym po prostu szczerze cieszyć oraz za to dziękować. 

• Może dzięki niej przewartościowałaś swoje życie. Wyraźnie dostrzegłaś, co jest dla Ciebie najważniejsze, o co chcesz zabiegać, czemu poświęcić siebie, a co możesz odpuścić. 

• Może zdałaś sobie sprawę, że dotychczas dbałaś przeważnie o zaspokojenie potrzeb Najbliższych: Dzieci, Męża, Wnuków, Rodziców, Przyjaciół, Znajomych, zwierząt domowych, swoje pragnienia zostawiając na końcu. A choroba pokazała, że Twoje potrzeby też się liczą, że są tak samo ważne jak potrzeby innych, że o siebie też warto i należy się troszczyć. Możesz więc dopieszczać się bez poczucia winy. 

• Może przypomniałaś sobie o Twoich marzeniach i zapragnęłaś je spełnić bez ciągłego odkładania na nieokreślone potem. 

• Możliwe, że dzięki temu trudnemu doświadczeniu, z którym poradziłaś sobie, odkryłaś wewnętrzną siłę i odwagę, by dokonać zmian w Twojej egzystencji.

• Może nowotwór z całą jaskrawością pokazał na kogo możesz liczyć, w kim masz prawdziwe oparcie.

Poszukaj u siebie pozytywnych zmian spowodowanych chorobą!!! Dzięki temu myślenie o niej będzie Ciebie wzmacniać, a nie osłabiać i stanie się faktem z autobiografii, który będziesz w stanie zaakceptować. 

Wiedza, czyli wiem, co może mnie czekać i jak sobie z tym poradzić

Obszar seksualności jest nieodłącznym aspektem związku. Nowotwór piersi wpływa także na tę sferę. Wiedza o możliwych zmianach wywołanych leczeniem oraz sposobach radzenia sobie z nimi zwiększa pewność siebie i daje poczucie kontroli nad sytuacją, kiedy budujesz nową relację. Dzięki niej jesteś przygotowana na to, co może nastąpić w sferze intymnej i wiesz, jak działać w razie niedogodności. Omówienie problematyki kryzysu kobiecości, zmian w reakcjach seksualnych, wyzwań dla życia intymnego pary, przedwczesnej menopauzy i płodności znajdziesz w poniższych artykułach: Odnaleźć siebie, czyli o kryzysie kobiecości, tożsamości i kryzysie egzystencjalnym w obliczu raka piersi; Seks ten sam czy inny, czyli kilka słów o seksualności w raku piersi; Seks utracony czy seks odzyskany, czyli o parze w poszukiwaniu satysfakcjonującego seksu po raku piersi; Menopauza wywołana leczeniem onkologicznym. 

 

W stronę relacji – czyli „przeszłam raka piersi“

Badania naukowe dowodzą, że bycie w związku sprzyja zdrowiu. Małżonkowie są bardziej szczęśliwi i rzadziej chorują niż osoby samotne. Więc dążenie do bycia w parze jest wyrazem instynktownego pędu ku zdrowiu. Tworzenie bliskiej emocjonalnie i intymnej więzi to ważny aspekt twórczego życia. 

W romantycznej zaangażowanej relacji naturalne jest wzajemne poznawanie się. Pragniemy wiedzieć o Nim czy o Niej wszystko. Wymaga to obopólnej otwartości i dzielenia się sobą. Jednakże nie o wszystkich faktach o sobie chętnie opowiadamy, jak na przykład o fakcie bycia pacjentem onkologicznym czy ozdrowieńcem. Nie jesteśmy pewni, czy nasze pragnienie bycia zaakceptowanym w całości się spełni, obawiamy się odrzucenia. Psychiczne odsłonięcie się jest trudne, ale niezbędne, by związek pogłębiał się. Wiąże się z ryzykiem odepchnięcia, naznaczenia etykietką osoby chorej czy litością, której nie chcemy, ale także z szansą na pełną akceptację, zrozumienie, wsparcie i szczęśliwe życie we dwoje. Mimo targających nas sprzecznych uczuć, zwykle podejmujemy to ryzyko, bo na horyzoncie czeka nas nagroda – bycie i wzrastanie w szczęśliwym w związku. 

Już dowiedziałaś się, że istotne jest, żebyś Ty zaakceptowała siebie i to, że w Twoim życiorysie zapisany jest rak piersi, że ma w nim swoje miejsce. Już wiesz, że możliwe jest cieszenie się życiem pomimo tej świadomości. To jest punkt wyjścia. Kiedy po Twojej stronie jest ta akceptacja, możesz oczekiwać, że druga osoba też to zaakceptuje. To nie znaczy, że ze spokojem powiesz Lubemu czy Lubej, że miałaś raka. Może wtedy czas zatrzyma się i jedyne, co będziesz słyszeć, to przyspieszone bicie Twojego serca wyrażające obawę przed bólem odepchnięcia. W napięciu będziesz śledzić mimikę Partnera, by wyczytać jego reakcję, każdy gest, najmniejsze drżenie powiek. Do tego decydującego momentu możesz się przygotować. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek.

 

Jak powiedzieć o przebytej chorobie 

• Na początek przypomnij sobie, że jesteś kimś więcej niż Twoje doświadczenie raka; to tylko część Twojej biografii. 

• Nie istnieje jeden właściwy sposób i czas na ujawnienie Twojej choroby. Dlatego sama musisz zadecydować czy, kiedy, jak i co chcesz powiedzieć. 

• Nie spiesz się – poznawaj Partnera czy Partnerkę i pozwól Jemu/Jej poznać siebie. Jeśli czujesz presję, by otworzyć się na pierwszym spotkaniu, z a c z e k a j  z tym aż Wasza znajomość się rozwinie. Doświadczenia wielu kobiet wskazują, że początek relacji nie jest dobry na takie zwierzenia. Z każdą kolejną randką będziesz wiedzieć więcej o partnerze, o jego prawdopodobnej reakcji i ocenisz, czy jest to osoba, przed którą warto się otworzyć. 

• Pomyśl o dogodnym miejscu i czasie.

• Przemyśl i zaplanuj jak, gdzie i co zechcesz powiedzieć.

• Zaczekaj na odpowiedni dla Ciebie moment.

• Dowiedzenie się, że Bliska Osoba miała raka może być szokujące. Twój partner może, równie jak Ty przy diagnozie, potrzebować czasu, by się z tą informacją oswoić. Jego reakcje mogą być rożne. Może okazać Tobie wsparcie, troskę i zaangażowanie, jak i może Cie porzucić, stać się obojętny czy nawet wrogi. Potraktuj to, jako swoisty życiowy egzamin na kochającego partnera. Zasługujesz na wsparcie i troskę. 

• Pamiętaj, że otwartość w relacji jest szansą na satysfakcjonujący związek, w którym jesteśmy kochani tacy, jacy jesteśmy. 

• Poszukaj grupy wsparcia w stowarzyszeniach kobiet z rakiem piersi (np. Stowarzyszenie Amazonki).

• Jeśli potrzebujesz, skorzystaj z profesjonalnej pomocy psychologa lub psychoonkologa.

Mam raka, czyli… test słowa

Za akceptacją choroby ze strony Partnera/Partnerki zwykle idą kolejne działania, na razie w formie werbalnej. Następnym etapem jest wyjaśnienie, jak choroba i leczenie wpłynęło na wygląd ciała i jego funkcjonowanie. To czas, kiedy możemy opowiedzieć o bliznach pooperacyjnych, o protezie piersi albo o rekonstrukcji, o objawach przedwczesnej menopauzy, o niepłodności oraz zmianach w funkcjonowaniu seksualnym, a także wspomnieć o środkach zaradczych. W tej kwestii pomocne okażą się treści zawarte we wspomnianych wyżej artykułach. Dzielisz się swoją wiedzą, jednocześnie bacznie obserwując reakcje Wybranka. W napięciu czekasz, czy wystraszy się i ucieknie czy zostanie, by być z Tobą. Kamień spada z serca, kiedy zainteresowanie, pytania, jego empatyczna obecność i troska przekonują, że masz w nim wspierającego Powiernika. Owocem Twojej otwartości i miłości Kochanka jest rosnące zaufanie i poczucie bezpieczeństwa – fundament udanego związku. 

Poza słowa, czyli test intymności

Budująca postawa Ukochanego rodzi w Tobie coraz głębsze przeświadczenie, że to możliwe, by być razem pomimo bolesnej przeszłości. Dojrzewasz do fizycznego odsłonięcia się, do stanięcia nago wobec Niego. Ten naturalny moment w romantycznej relacji może ponownie wzbudzić niepokój i znane lęki. Czy będę atrakcyjna? Czy rozbudzę w nim pożądanie? Poczekaj na czas, kiedy będziesz gotowa. Możesz krok po kroku odsłaniać się – pokazać blizny, zrekonstruowaną pierś, zachęcić do jej dotknięcia. A może zaczniecie od wspólnego oglądania w internecie wizerunków rozebranych Amazonek. Możecie także razem zaplanować to intymne spotkanie. Może seksowna bielizna doda Ci odwagi, może półmrok poprowadzi do intymnego spotkania. Wspólne rozmowy pozwolą wam oswoić temat seksualności, otworzyć się na swoje potrzeby i pragnienia. W tej podróży odnajdziecie emocjonalną bliskość i radość we dwoje. I chociaż te konfrontacje nie będą łatwe, to uczestniczycie w nich razem. Dzieląc troski pomnażacie radość ze wspólnego bycia. 

 

Kiedy spotka Cię odrzucenie…

Jeśli Twoje największe obawy staną się rzeczywistością, może wydawać się Tobie, że wszystkie Twoje starania, Twoja odwaga poszły na marne. Teraz możesz czuć się wyjątkowo nieatrakcyjna i chwilowo stracić nadzieję na satysfakcjonujący związek. Wiele osób w takiej sytuacji jest rozczarowane i to jest normalne. Kiedy te odczucia osłabną, spójrz na tę sytuację z innego punktu widzenia. Dostałaś informację, że ten mężczyzna nie jest odpowiednim kandydatem na Twoją Drugą Połówkę i masz szczęście, że dowiedziałaś się właśnie teraz, zanim bardziej zaangażowałaś się w tę relację. Zasługujesz na kogoś lepszego! Wiele kobiet odnajduje Kogoś Odpowiedniego, kto przyjmie tę informację i będzie z Tobą na dobre i na złe. Daj tylko sobie i Jemu szansę. To jest możliwe!                                              

Bibliografia

 

1. Gaydukevych D. Wearing my heart on my chest: dating, new relationships, and the re-configuartion of self-esteen after breast cancer. Graduate Program in Clinical Psychology, York University, Toronto, Ontario 2012.
2. Gottman J, Silver N. Siedem zasad udanego małżeństwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
3. Hamilton R, Zebrack B. Dating and Disclosure for Cancer Survivors; p. 750-762 in: Muhlall JP (ed). Cancer and Sexual Health, Humana Press 2011.
4. Shaw LK, Sherman K, Fitness J. Dating concerns among women with breast cancer or with breast cancer susceptibility: a review and meta-synthesis. Health Psychology Review 2015;9 (4), 491-505.
5. www.buddiesforlife.co.za/tell-not-tell-dating-disclosure-breast-cancer/
6. www.breastcancernow.org/about-us/news-personal-stories/hoping-click-dating-breast-cancer
7. www.lbbc.org/about-breast-cancer/family-relationships/dating-during-and-after

Autorka: mgr Monika Tobolska, psycholog kliniczny, zatrudniona na stałe w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu. Od 11 lat współpracuje z Poznańskim Towarzystwem „Amazonki” i Federacją Stowarzyszeń „Amazonki” wspierając osoby po leczeniu raka piersi oraz ich bliskich, prowadzi poradnictwo i warsztaty dla par. Posiada szeroką wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania kobiet z rakiem piersi oraz osób z innymi schorzeniami onkologicznymi.